Odkopanie w Egipcie zasypanego piaskiem, dużego miasta sprzed trzech tysięcy lat z pewnością zasługuje na miano jednego z najważniejszych znalezisk archeologicznych od czasu odkrycia grobowca Tutanchamona.
Znany i kontrowersyjny egiptolog egipski Zahi Hawass ogłosił właśnie, że niedaleko Luksoru odkryto „zaginione złote miasto”, znane w starożytności pod nazwą Aten. Jest to największe miasto kiedykolwiek odkopane spod piasków pustyni w Egipcie.
Wykopaliska rozpoczęto we wrześniu 2020 r. Miasto powstało w okresie panowania Amenhotepa III, jednego z najpotężniejszych egipskich faraonów, który rządził (według obecnie przyjętej chronologii) w latach 1391-1353 p.n.e. Funkcjonowało nadal za jego następców: faraonów Ay i Tutanchamona.
Waga odkrycia polega głównie na tym, że dokładne zbadanie metropolii pozwoli uzyskać wgląd w codzienne życie starożytnych Egipcjan w okresie, kiedy państwo znajdowało się u szczytu potęgi.
Zespół rozpoczął wykopaliska na zachodnim brzegu Luksoru, w pobliżu Doliny Królów, około 500 km na południe od Kairu. W ciągu kilku tygodni odkopano spory fragment dużego miasta, zachowanego w dobrym stanie, z prawie kompletnymi murami i pomieszczeniami wypełnionymi przedmiotami codziennego użytku. Obecnie, siedem miesięcy po rozpoczęciu wykopalisk, spod piasku wydobyto już kilka dzielnic, w tym dzielnicę administracyjną i mieszkalną, a także wielką piekarnię. Prace archeologiczne trwają, a zespół spodziewa się odkryć nietknięte grobowce.
Podczas wykopalisk znaleziono wiele cennych artefaktów, takich jak biżuteria, kolorowa ceramika, amulety ze skarabeuszami. Odkopano też cegły mułowe z pieczęciami Amenhotepa III. Faraon ten znany jest nie tylko z zapisków historycznych. Jego mumia znajduje się wśród 22 mumii egipskich władców i królowych, które niedawno zostały przeniesione z Muzeum Egipskiego do oddalonego o kilka kilometrów nowego Narodowego Muzeum Cywilizacji Egipskiej, gdzie spoczęły na stałe. Należy dodać, że nie chodzi tu o Wielkie Muzeum Egipskie, które znajduje się w Gizie i jest jeszcze nieukończone.
