Ryby z rzędu celakantokształtnych mogą żyć wyjątkowo długo – nawet 100 lat, jak sugerują najnowsze szacunki. Jeszcze do niedawno uważano, że dożywają najwyżej 20 lat. Tym samym byłyby równie długowieczne, jak rekiny.

Celakantokształtne to rząd ryb mięśniopłetwych, występujących w oceanach od setek milionów lat. Do dziś przetrwały tylko dwa gatunki z rodzaju Latimeria, które również uznawano za wymarłe, dopóki w roku 1938 nie wyłowiono żywej latimerii z oceanu w pobliżu Afryki Południowej. Następnie odkryto populacje żyjące u wschodnich wybrzeży Afryki oraz u wybrzeży Sulawesi w Indonezji. Populacja afrykańska jest klasyfikowana jako krytycznie zagrożona; prawdopodobnie pozostało tylko kilkaset osobników. Mieszkając w jaskiniach na dnie oceanu, osobniki rodzaju Latimeria mogą osiągać do 1,8 m długości i wagę ponad 90 kg.

Najnowsze badania, przeprowadzone przez francuskich naukowców, oparte zostały na analizie okazów muzealnych celakantów. Ślady na rybich łuskach, podobnie jak słoje drzew, przechowują informację o wieku danego osobnika. Otrzymane rezultaty wskazują, że celakanty rozmnażają się w późnym wieku, a ich cykl życiowy jest wydłużony. Ryby rosną wolno i mają niewiele młodych. Są w stanie osiągnąć wiek nawet 100 lat, co stawia je na równi z rekinami.

Gatunki o tak powolnym cyklu życiowym są szczególnie podatne na presję wymierania w wyniku rozmaitych czynników, takich jak zmiany klimatu czy przełowienie. Niewykluczone, że latimeria, która przetrwała setki milionów lat, wyginie na naszych oczach. Nowe informacje na temat biologii celakantów mogą mieć zasadnicze znaczenie dla ochrony zmniejszających się populacji tych „żywych skamieniałości”.

Dalsze badania będą koncentrowały się na kwestii, czy tempo wzrostu latimerii jest związane z temperaturą wody. Odpowiedź na to pytanie jest ważna w kontekście oceny skutków zmian klimatu dla egzystencji tego wrażliwego gatunku.

Warto pamiętać, że przodkowie celakantów wyewoluowali 420 milionów lat temu, przetrwali wędrówki kontynentów, kilka wielkich i wiele mniejszych epizodów wymierania, a także uderzenie asteroidy, które unicestwiło dinozaury.