Spekulacje
Kamienny wyrzut sumienia
Ludzie, utrudzeni żmudnym przebijaniem się przez twarde warstwy kamienia, zamierzali już zaprzestać wysiłków, kiedy nagle usłyszeli stukot głazu, osuwającego się gdzieś we wnętrzu olbrzymiej budowli. Zrozumieli, że są już blisko ukrytego przejścia. Zdwoili wysiłki i wkrótce przebili się do wąskiego, mrocznego tunelu, biegnącego w czarną czeluść. Był wiek IX naszej ery. Po raz pierwszy od setek lat ludzie ujrzeli wnętrze Wielkiej Piramidy w Gizie.
„Ludzie boją się czasu, a czas boi się piramid” – napisał w średniowieczu Umara el-Jamani. Ale może nie tylko czas? Może egiptolodzy również się ich boją? Czym bowiem wytłumaczyć brak ciekawości wobec tych tajemniczych wytworów starożytnej cywilizacji? Czyżby wszystko już było jasne?
W czytelni
Nauka
Ostatnia zagadka Natury
Na pierwszy rzut oka wydaje się, że granica między fizyką a metafizyką jest wyraźna. A jednak świat nie chce być czarno-biały. Co począć, na przykład, ze zjawiskiem, które wciąż wielu ludzi uważa za złudzenie optyczne, a inni za czysty wymysł? Wbrew pozorom, mowa nie o UFO, a o… piorunie kulistym…
Wyzwania
Czad czterech kołek
Transport samochodowy wysuwa się na pierwsze miejsce jako główna przyczyna skażenia środowiska w miastach. Szacuje się, że jest on źródłem od 60 do 80 proc. zanieczyszczenia atmosfery w europejskich miastach. Spaliny samochodowe zawierają związki szkodliwe dla zdrowia.
Historia
Ograniczyć Niemcy
Niemcy zostały w 1918 r. pokonane, ale nie zniszczone. Dlatego przed zwycięskimi państwami ententy stanął problem, jakie podjąć kroki, by zapewnić sobie bezpieczeństwo na przyszłość. Szczególnie zagrożona czuła się Francja, która stoczyła z Niemcami dwie wojny w ciągu półwiecza.
Spekulacje
Futurologia bez przyszłości?
Przełom roku stanowi dobrą okazję do refleksji na temat przyszłości. Oczywiście, można skorzystać z usług wróżki, ale co ma począć człowiek, którego racjonalna natura buntuje się przeciwko tak niekonwencjonalnemu rozwiązaniu? Czy opierając się na naukowych przesłankach da się przewidzieć przyszłość?
Natura
Igraszki z klimatem
W 1540 r. niemiecki żaglowiec schronił się przed sztormem w jednym z fiordów Grenlandii. Załoga zeszła na ląd, odkrywając tam kamienne ruiny, resztki szopy na łodzie, a także szczątki ludzkie. Nieznany mężczyzna, ubrany w focze skóry, ale noszący na głowie ostatni krzyk europejskiej mody – kapuzę – nie żył najwyraźniej od niedawna.
Różne
Wieczne dzieci
Któż z nas, kupując prezenty na Dzień Dziecka, nie wspomni choćby przez chwilę, jak sam kiedyś był dzieckiem? Zresztą, czy było to tak dawno? Umysł ludzki ma tę dziwną właściwość, że niewielu dorosłych czuje się „na swoje lata”. Może to nie przypadek? Pewne przesłanki pozwalają domniemywać, że jako gatunek Homo sapiens jesteśmy wiecznymi dziećmi.
Nie przegap
Sygnały
Doniesienia, ciekawostki, aktualności
Groby królewskie z czasów króla Artura?
Najnowsze doniesienia sugerują, że zidentyfikowano, być może, groby królów celtyckich z okresu wczesnego średniowiecza, a więc z czasów, gdy miał panować król Artur. Według legend działo się to w V lub VI w. n.e. W rzeczywistości Artur jest zapewne postacią fikcyjną,...
Walka dnia z nocą
20 marca to z wielu powodów dzień niezwykły. Kończy się wówczas zima, a zaczyna wiosna. Dochodzi do swego rodzaju walki. Dzień zmaga się z nocą i przez tę jedną dobę są sobie równe – zjawisko to nosi nazwę równonocy wiosennej. Zima, podczas której noce są dłuższe niż dni, ustępuje wiośnie, podczas której długość dnia ciągle wzrasta aż do letniego przesilenia, gdy rozpoczyna się proces odwrotny.
Dziś te astronomiczne zmagania nie mają dla nas już takiego znaczenia, jak dla naszych przodków. Z wiekowej tradycji pozostało nam topienie Marzanny, które coraz częściej ustępuje tradycji zupełnie nowej – Dniu Wagarowicza.
A jednak kalendarzowe przejście od zimy do wiosny także w naszych racjonalnych czasach odgrywa dużą rolę, choć mało kto wie, że wiosenne zrównanie dnia z nocą legło u podstaw dwóch dość kontrowersyjnych zjawisk naszych czasów: ruchu New Age i… poszukiwania zaginionych cywilizacji.
W kalendarzu astronomicznym są cztery dni szczególne. To początki czterech pór roku. Zacznijmy od wiosny. Jak już wspomnieliśmy, nadchodzi ona wraz z wiosenną równonocą, 20 marca. Lato rozpoczyna się letnim przesileniem 21 czerwca – dzień osiąga wówczas swą największą długość i zaczyna się skracać aż do równonocy jesiennej, 21 września. Czwarty ważny punkt to przesilenie zimowe, 21 grudnia, od którego dni stają się coraz dłuższe.
Przeciąganie bieguna magnetycznego
Od dawna wiadomo, że bieguny magnetyczne Ziemi są w ciągłym ruchu, zmieniając swoje położenie względem otaczających je lądów i mórz. Mechanizm tego zjawiska nie został jednak dokładnie poznany. Europejscy badacze przedstawili niedawno nową hipotezę wyjaśniającą dryf...
Las zastępczy
W czasach prehistorycznych tereny obecnej Polski porastały zwarte zbiorowiska leśne. W wyniku procesów cywilizacyjnych i ekspansji człowieka obszary leśne stopniowo zmniejszały się. Znaczne przyśpieszenie kurczenia się lasów nastąpiło w XIX i XX w. Jeszcze pod koniec...
Rzym wielu plag
Widok opustoszałych w czasie pandemii Covid-19 ulic Rzymu mógł wydawać się szokujący, ale Wieczne Miasto przetrwało już wiele epidemii. Jedna z najgroźniejszych miała miejsce w starożytności i była znacznie bardziej zabójcza od obecnej. Zaraza wybuchła około 165 r. w...
Coraz bliżsi nam neandertalczycy
Niedawno odkryto kolejną wspólną cechę ludzi współczesnych i neandertalczyków, naszych najbliższych kuzynów ewolucyjnych, którzy wymarli około 40 tys. lat temu. Okazuje się, że podobnie jak nasze, neandertalskie noworodki zaczynały przyzwyczajać się do przyjmowania...
Kontakt
