Spekulacje
Kamienny wyrzut sumienia
Ludzie, utrudzeni żmudnym przebijaniem się przez twarde warstwy kamienia, zamierzali już zaprzestać wysiłków, kiedy nagle usłyszeli stukot głazu, osuwającego się gdzieś we wnętrzu olbrzymiej budowli. Zrozumieli, że są już blisko ukrytego przejścia. Zdwoili wysiłki i wkrótce przebili się do wąskiego, mrocznego tunelu, biegnącego w czarną czeluść. Był wiek IX naszej ery. Po raz pierwszy od setek lat ludzie ujrzeli wnętrze Wielkiej Piramidy w Gizie.
?Ludzie boją się czasu, a czas boi się piramid? ? napisał w średniowieczu Umara el-Jamani. Ale może nie tylko czas? Może egiptolodzy również się ich boją? Czym bowiem wytłumaczyć brak ciekawości wobec tych tajemniczych wytworów starożytnej cywilizacji? Czyżby wszystko już było jasne?
W czytelni
Nauka
Ostatnia zagadka Natury
Na pierwszy rzut oka wydaje się, że granica między fizyką a metafizyką jest wyraźna. A jednak świat nie chce być czarno-biały. Co począć, na przykład, ze zjawiskiem, które wciąż wielu ludzi uważa za złudzenie optyczne, a inni za czysty wymysł? Wbrew pozorom, mowa nie o UFO, a o? piorunie kulistym?
Wyzwania
Czad czterech kołek
Transport samochodowy wysuwa się na pierwsze miejsce jako główna przyczyna skażenia środowiska w miastach. Szacuje się, że jest on źródłem od 60 do 80 proc. zanieczyszczenia atmosfery w europejskich miastach. Spaliny samochodowe zawierają związki szkodliwe dla zdrowia.
Historia
Ograniczyć Niemcy
Niemcy zostały w 1918 r. pokonane, ale nie zniszczone. Dlatego przed zwycięskimi państwami ententy stanął problem, jakie podjąć kroki, by zapewnić sobie bezpieczeństwo na przyszłość. Szczególnie zagrożona czuła się Francja, która stoczyła z Niemcami dwie wojny w ciągu półwiecza.
Spekulacje
Futurologia bez przyszłości?
Przełom roku stanowi dobrą okazję do refleksji na temat przyszłości. Oczywiście, można skorzystać z usług wróżki, ale co ma począć człowiek, którego racjonalna natura buntuje się przeciwko tak niekonwencjonalnemu rozwiązaniu? Czy opierając się na naukowych przesłankach da się przewidzieć przyszłość?
Natura
Igraszki z klimatem
W 1540 r. niemiecki żaglowiec schronił się przed sztormem w jednym z fiordów Grenlandii. Załoga zeszła na ląd, odkrywając tam kamienne ruiny, resztki szopy na łodzie, a także szczątki ludzkie. Nieznany mężczyzna, ubrany w focze skóry, ale noszący na głowie ostatni krzyk europejskiej mody ? kapuzę ? nie żył najwyraźniej od niedawna.
Różne
Wieczne dzieci
Któż z nas, kupując prezenty na Dzień Dziecka, nie wspomni choćby przez chwilę, jak sam kiedyś był dzieckiem? Zresztą, czy było to tak dawno? Umysł ludzki ma tę dziwną właściwość, że niewielu dorosłych czuje się ?na swoje lata?. Może to nie przypadek? Pewne przesłanki pozwalają domniemywać, że jako gatunek Homo sapiens jesteśmy wiecznymi dziećmi.
Nie przegap
Sygnały
Doniesienia, ciekawostki, aktualności
Wojsko pierwszych Piastów
Kronika Anonima zwanego Gallem obejmuje okres ponad dwóch wieków, jeśli liczyć legendarnych przodków Mieszka I, a 125 lat, jeśli wziąć pod uwagę początek panowania pierwszego historycznego władcy Polski. Jest więc oczywiste, że w tak długim okresie musiały zajść zmiany w strukturze armii piastowskiej i sposobach wojowania.
Podstawową kwestią jest tu sprawa drużyny książęcej. Wokół tego problemu koncentruje się najwięcej kontrowersji w historiografii wojskowej. Większość autorów zgadza się, że należy zastosować cezurę lat 30. XI w. – o ile wcześniej można mówić o istnieniu drużyny książęcej w kształcie zbliżonym do opisu Ibrahima ibn Jakuba (tj. drużyny składającej się z 3 tys. pancernych, pozostających na utrzymaniu Chrobrego), o tyle w okresie następnym drużyny takiej już nie ma bądź następuje jej szybki rozkład. Podział ten odpowiada w zasadzie podziałowi, jaki przyjął się w historiografii: na pierwsze i drugie państwo piastowskie.
Historycy dzielą drużynę na „młodszą” i „starszą”. Tę pierwszą tworzyli dostojnicy będący dowódcami, naczelnikami grodów itp. Drużyna „młodsza” miała składać się z wojowników, tworzących rodzaj stałych sił zbrojnych. Część z nich towarzyszyła księciu, inni stacjonowali w grodach.
Drużyna straciła swój prymat w polskich siłach zbrojnych podczas wielkiego kryzysu monarchii piastowskiej w XI w. Być może jedną z przyczyn ówczesnego osłabienia władzy centralnej był fakt, że potęga militarna drużyn możnowładczych dorównywała już książęcej.
Globalne marnotrawstwo
Właściwości biochemiczne wody są wyjątkowe, ale być może jeszcze bardziej fenomenalna jest jej wszechobecność we wszystkich dziedzinach życia człowieka. Służy nie tylko do konsumpcji, ale jest wykorzystywana także w przemyśle, rolnictwie, energetyce, higienie,...
Prehistoryczne reliefy zwierząt w Szkocji
W Szkocji odkryto prehistoryczne płaskorzeźby zwierząt sprzed tysięcy lat. Reliefy – prawdopodobnie liczące sobie od 4000 do 5000 lat – zostały odkryte w Dunchraigaig Cairn w Kilmartin Glen w Argyll. Uważa się, że pochodzą z neolitu lub wczesnej epoki brązu i...
Plastik w łożyskach ludzkich płodów
Cząsteczki plastiku odkryto w łożyskach porodowych kilku kobiet we Włoszech. Urodziły one zdrowe dzieci, a ciąża i porody przebiegły normalnie, lecz badanie łożysk ujawniło występowanie w nich mikrocząstek plastiku. Cząstki znaleziono w łożyskach czterech kobiet,...
Polska piastowska w obronie i w ataku
Anonim zwany Gallem w wielu miejscach swojej kroniki opisuje walki obronne. Począwszy od obrony poszczególnych grodów po obronę kraju przed najazdem. W tym drugim przypadku skala działań była oczywiście zdecydowanie większa, toteż trafniejsze byłoby mówienie nie o...
Niezmiennie zmienny klimat
Czy rzeczywiście klimat się zmienia? Z całą pewnością. Lecz w jaki sposób? Kłopot w tym, że aby to stwierdzić, trzeba najpierw wiedzieć, jaki jest nasz typowy klimat. A to nie takie proste. Warto sięgnąć do historii. U progu polskiej państwowości, w czasach...
Kontakt
